نویسندگان: Oliver Stuenkel and Alexander Gabuev
منبع: فارن افرز
عنوان انگلیسی:
BRICS Is Missing Its Chance
امسال، بریکس — یک گروه دهکشوری که پنج عضو نخست آن برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی بودند — به لطف یک عامل واحد دوباره احساس هدفمندی پیدا کرده است: ایالات متحده. با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، این بلوک بیش از هر زمان دیگری شبیه یک سپر ضروری در برابر نظمی جهانی است که هر روز بیثباتتر و چندپارهتر میشود. بسیاری از اقدامات ترامپ — از جنگ تعرفهای آشفته علیه دوستان و دشمنان گرفته تا حملات به ایران و اقدامات نظامی مشکوک از نظر قانونی در آمریکای لاتین، و خروج از توافق اقلیمی پاریس — محکومیت بریکس را برانگیخته است. سیاستهای ترامپ، اهداف بنیادین شکلگیری بریکس را در برابر دید اعضا آشکارتر کرده است: کمک به اعضا برای سازگاری با جهانی کمتر غربمحور، افزایش قدرت چانهزنی با واشنگتن و یافتن گزینههایی جایگزین برای نهادهای تحت سلطه غرب مانند بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول.
اما با وجود منافع مشترک، بریکس هنوز آماده بهرهگیری از این «لحظه» نیست. اعضای آن — که اکنون شامل مصر، اتیوپی، ایران، اندونزی و امارات متحده عربی نیز میشود — بیش از حد دچار اختلافاند که بتوانند این گروه را به چالشی واقعی برای آمریکا تبدیل کنند. سطح خصومت اعضا با ایالات متحده یکسان نیست و هر یک بهدنبال حفظ خودمختاری استراتژیک خویشاند. در نتیجه، بلوک در بهکارگیری قدرت جمعی خود ناتوان خواهد ماند. برای متحد شدن و بهرهگیری از توان مشترک، بریکس باید به چیزی شبیه گروه G-7 تبدیل شود — گروهی متشکل از کشورهای پیشرفته که برای تحقق هدف و ارزشهای مشترک، بخشی از استقلال استراتژیک خود را قربانی میکنند. اما پیوند میان کشورهای بریکس اساساً بر رد سلطه آمریکا استوار است، نه بر ارزشها یا اعتماد مشترک؛ بنابراین بعید است انسجامی پیدا کنند که این بلوک را به نیرویی ژئوپلیتیک مؤثر تبدیل کند.
قدرت در تعداد
در حالیکه رؤسایجمهور پیشین آمریکا عمدتاً بریکس را نادیده میگرفتند، ترامپ رویکردی تقابلی اتخاذ کرده است. او بریکس را «ائتلافی ضدآمریکایی» خوانده و مکرراً تهدید کرده است که در صورت کنار گذاشتن دلار از جایگاه ارز ذخیره، علیه اعضای بریکس تعرفه ۱۰۰ درصدی وضع خواهد کرد. فعلاً دولت ترامپ بهجای حمله به کل بلوک، با تکتک کشورها درگیر شده است. برخی اعضا مانند چین و روسیه بهتر از دیگران — همچون برزیل، هند و آفریقای جنوبی — قادر به تحمل فشار آمریکا هستند. اما اکنون همه آنها بهروشنی درک کردهاند که تنها زمانی قدرت دارند که متحد باشند: هرچه رفتار آمریکا سلطهجویانهتر شود، اهمیت بریکس برای اعضا بیشتر میشود.
ترجمه و تنظیم: اسفندیار خدایی
پکن سالهاست به اعضای بریکس هشدار داده که نظم تحت رهبری آمریکا بیثبات است و به خلقوخوی سیاسی واشنگتن و متحدانش بستگی دارد. رهبران چین، بازگشت ترامپ و بیاعتباری آمریکا بهعنوان شریک توسعه را دلیلی روشن بر این دانستهاند که تلاش چین برای ایجاد نهادهای موازی — مانند بانک توسعه جدید — نه شتابزده، بلکه آیندهنگرانه بوده است. پیامدهای تعرفههای «روز آزادی» ترامپ، از جمله نوسان در بازار اوراق قرضه آمریکا و تلاطم در ارزش دلار، برخی کشورهای درحالتوسعه را به سمت کاهش وابستگی خود به دلار سوق داده است. برای چین و شرکایش در بریکس، این فرصت مناسبی است برای تقویت خدمات مالی خارج از کنترل آمریکا، توسعه ابزارهایی برای کاهش وابستگی به دلار و تسهیل تجارت با ارزهای جایگزین.