اسفندیار خدایی

دکتر اسفندیار خدایی

🌿 آقای حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان، مکانیسم ماشه را کاغذپاره می‌داند و در روزنامه‌اش تیتر می‌کند: "مکانیسم ماشه تفنگ بی‌فشنگ است، فریب نخورید". در واکنش، حمید ابوطالبی میگوید مکانیسم ماشه توپخانه پر از گلوله است که در صورت شلیک، کشور را به ناکجاآباد در خواهد انداخت.

🌿 اصلاً مکانیسم ماشه چیست؟ و کدامیک از این دو بزرگوار درست می‌گویند؟ مطابق توافق برجام، ایران پذیرفت که محدودیتهای هسته‌ای در غنی‌سازی اورانیوم را بپذیرد و با نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی هسته‌ای همکاری کند. در مقابل، ۵+۱ پذیرفت که تمام شش قطعنامه سازمان ملل علیه ایران، مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ لغو شوند و همچنین تحریمهای آمریکا هم لغو و یا تعلیق بشوند. این وسط مکانیسم ماشه کجاست؟ مذاکره‌کنندگان اروپا و آمریکا استدلال کردند، اگر روزی ایران زد زیر تعهداتش در برجام یعنی غنی‌سازی رو بالا برد و بازرسان رو اخراج کرد و همه چیز به هم خورد، تکلیف قطعنامه‌ها و تحریمهای سازمان ملل چی میشه؟ اونها وقتی لغو شدن، دیگه نمی‌تونن برگردن، چون چین و روسیه ممکنه قطعنامه جدید رو وتو کنن و سر ما یعنی اروپا و آمریکا کلاه میره. این استدلال غیرمنطقی نبود چون اولاً چین و روسیه که مجانی با قطعنامه‌های جدید موافقت نمی‌کنن و مثل تمام قطعنامه‌های قبلی، با توجه به منافع خودشون، حتماً مطالباتی در روابط پیچیده با آمریکا و اروپا را مطرح می‌کنند؛ ثانیاً مذاکرات روی قطعنامه‌ جدید ماهها وقت می‌گیره و در این فرصت ایران می‌تواند هسته‌ای بشود و ما مقابل کار انجام شده قرار بگیریم. لذا ۵+۱ با ایران روی مکانیسم ماشه توافق کردند با این مضمون که اگر توافق برجام به هم خورد و ایران به قبل از برجام برگشت، با فعال‌سازی مکانیسم ماشه، تمام قطعنامه‌های سازمان ملل هم بدون نیاز به رای‌گیری در شورای امنیت سازمان ملل بطور اتوماتیک، برگردن به روزگار قبل از برجام. به این می‌گویند مکانیسم ماشه. اینطور هم نیست که برخی ادعا می‌کنن سر مذاکره‌کنندگان ایران کلاه رفته، البته ای‌کاش این مکانیسم وجود نداشت. در واقع ما وقتی سرمان کلاه رفت که از قطعنامه‌های سازمان ملل استقبال می‌کردیم و رئیس‌جمهور وقت کشورمان آنها را کاغذپاره خواند و اگر کسی به سخنان او اعتراض می‌کرد، برچسب مزدور و منافق و غرب‌زده می‌خورد.

🌿 طول مدت توافق برجام، ده‌ساله بود. حالا اکتبر امسال یعنی مهرماه ۱۴۰۴ آخرین مهلت استفاده از اسنپ‌بک یا مکانیسم ماشه است. آمریکا که امروز در برجام نیست، حالا اگر سه کشور اروپایی تا مهرماه مکانیسم ماشه را فعال نکنن، دیگه بعد از این تاریخ نمی‌توانند و تمام آن شش قطعنامه ننگین برای همیشه از بین میرن. اما آلمان، انگلیس و فرانسه حتماً مکانیسم ماشه را فعال می‌کنن مگر آنکه توافق سفت و سخت مطمئنی با جمهوری اسلامی امضاء بشود. با توجه به شرایطی که حمله اسرائیل و آمریکا ایجاد کرده، یعنی آشی که نتانیاهو و ترامپ برای ما پخته‌اند، حصول توافق در این فرصت کوتاه، خیلی سخت به نظر می‌رسد. اصلاً نتانیاهو و ترامپ این را می‌دانستند و به همین دلیل برای حمله به ایران عجله داشتند تا با این حمله رابطه کشورمان با آژانس خراب بشود و با اخراج بازرسان آژانس زمینه برای فعال شدن مکانیسم ماشه فراهم بشود. چرا؟ چون خسارت فعال شدن مکانیسم ماشه خیلی بیشتر از جنگ ۱۲ روزه اخیر است. بلکه می‌دانیم خسارت تحریمها بر اقتصاد کشورمان حتی از خسارتهای جنگ تحمیلی هشت‌ساله با عراق هم بیشتر است.

🌿 جنگ با همه بدی‌ها، خوبی‌هایی هم دارد اما فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای بین‌المللی هیچ چیز جز فقر و فساد و تحریم و اختلاس، ندارد. مثلاً ما در جنگ ۱۲ روزه در کنار خسارتهای فراوان، دستاوردهایی داشتیم، مثلاً نقاط ضعف خودمان را شناختیم، برخی راهها و عناصر نفوذ اسرائیل لو رفتند و موشکها و لانچرها امتحان شدند و پرسنل نظامی ایران آموزشهایی دیدند که در دنیا کم‌نظیر است، همچنین بزرگترین دستاورد این جنگ همبستگی مردم ایران مقابل ترامپ و نتانیاهو اسرائیل مسئولان خودمان را هم شگفت‌زده کرد. در این روزهای جنگ حتی یک مورد بی‌نظمی، تظاهرات، اعتصاب، آشوب یا اعتراض مردمی گزارش نشد. این هم دستاورد مهمی بود. اما فعال‌شدن مکانیسم ماشه و برگشت تحریمهای سازمان ملل هیچ فایده‌ای جز فقر و فساد و تفرقه و اختلاس و اختلاف نداره و این را قبلاً تجربه کردیم.

🌿 پس این جنگ ۱۲ روزه می‌تواند یک نقشه یا دام برای فعالسازی مکانیسم ماشه باشه. اصولاً نتانیاهو سیاستمدار قهاریه که قدر فرصتها رو می‌داند و نشان داده که می‌داند چطور تله بگذاره و حریف را به دام بیندازد و حتی تهدید را به فرصت تبدیل کند. او حمله هفت اکتبر یا طوفان‌الاقصی را تبدیل به دامی برای محور مقاومت کرد تا...👇

لینک متن کامل مقاله اسفندیار خدایی